۱۷ شهریور ۱۳۵۷، ننگی ابدی بر پیشانی رژیم پهلوی
تاریخ انتشار: ۱۷ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۳۷۷۵۸
ساعت نزدیک ۷:۳۰ صبح بود که جمعیت در میدان ژاله (میدان شهدای کنونی) و خیابان‌های منتهی به آن مستقر شدند. یکی از فرماندهان نظامی با بلندگو به مردم اخطار کرد که حکومت نظامی است، چرا تجمع کرده‌اید.
جمعیت روی زمین نشست، ولی ظواهر امر نشان می‌داد که نیرو‌های فرمانداری نظامی قصد متفرق کردن مردم را ندارند. راه عبور را از چهار طرف بر روی مردم بستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در کتاب «تاریخ شفاهی قیام ۱۷ شهریور ۱۳۵۷» که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده به نقل از یکی از شاهدان عینی جنایت رژیم پهلوی در میدان ژاله تهران آمده است: «خانه ما نزدیک میدان ژاله بود. هنگامی که تیراندازی شروع شد، ما نمی‌توانستیم به خانه برویم. سربازان حتی به خیابان‌های اطراف هم می‌آمدند. در نزدیکی میدان، پاساژی را می‌ساختند ما هم داخل ساختمان نیمه‌کاره آن رفتیم. پشت بام پر از ساواکی بود. ما دیدیم که آن پایین تعداد زیادی از مردم را کشتند.»
یکی دیگر از ناظران واقعه نیز که در آن زمان در اطراف میدان شهدا مغازه داشت؛ چنین می‌گوید: «در آن روز می‌خواستم به مغازه بروم که به علت شلوغی زیاد مانع شدند. از خیابان به طرف میدان شهدا رفتم. دیدم مردی تیر خورده است و از بدنش خون می‌آید. عده‌ای هم این مجروح را روی دست گرفته بودند و می‌گفتند:
من، همسر و بچه‌هایم شاهد بودیم که جوانی پس از گرفتن نان از فرعی وارد خیابان ۵ شد و مورد اصابت گلوله نظامیان قرار گرفت و در چاله‌ای که برای کابل تلفن کنده بودند؛ افتاد. من و چند نفر دیگر خواستیم برای نجاتش برویم که با گلوله به سمت ما شلیک شد. جوان بیچاره دست و پا می‌زد. یکی از کاسب‌های محل در چاله خوابید و به سمتش رفت. بعد آمبولانس آمد و جنازه شهید را برد.»
در مدت چند ثانیه صد‌ها نفر در خاک و خون غلطیدند. مردم بی‌مهابا مجروحین و شهدا را بر روی دست به سوی بیمارستان‌ها حمل می‌کردند. اتاق‌ها، راهرو‌ها و حیات بیمارستان‌ها مملو از مجروح و جنازه بود. مردم اطراف بیمارستان‌ها خانه‌های خود را برای پذیرش مجروحین مهیا می‌کردند. هر کس هر چه از لوازم پزشکی، پنبه، پانسمان و ملافه داشت به بیمارستان می‌آورد.
طبق گزارش ساواک، تظاهرات از میدان ژاله به خیابان‌های دیگری از قسمت شرق تهران کشیده شد، سپس تظاهرات به جنوب تهران، خیابان‌های مولوی، میدان خراسان، میدان شوش و میدان راه‌آهن سرایت کرد و در مدت کوتاهی خیابان‌های فردوسی، منوچهری، خیابان سعدی شمالی، خیابان نظام‌آباد، خیابان فرح‌آباد، منطقه نارمک، میدان سپه، خیابان لاله‌زار، به صحنه درگیری تبدیل شد. تظاهرات و درگیری تا پاسی از شب ادامه داشت.
جواد فرزاد از نظامیان حاضر در واقعه هفده شهریورر در منطقه نارمک در اعترافات خود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی صورت گرفته جزئیات عملیات حفاظت از دفتر حزب رستاخیر در خیابان سمنگان را اینگونه شرح می‌دهد: «فرماندهان گفتند که در سطح خیابان پیاده بشوید و عبور و مرور را قطع کنید و به پرنده‌ای اجازه ندهید که تکان بخورد.
بعد از مدتی مشاهده شد که اجتماعی از نفرات تظاهرکننده همراه با عکس و گل و شعار‌های کاغذی و پارچه‌ای به طرف خیابان سمنگان راهپیمایی می‌کنند که این موضوع این فرماندهان را به وحشت انداخت و فوراً حاج‌عباسی و افتخارمنش خطی به نام خط آتش تشکیل دادند (منظور از سربازان گروهان).
سعید ایوب میگونی یکی دیگر افرادی که که در روز فاجعه حضور داشت در ارتفاعات خود می‌گوید: «عملیات حدوداً از ساعت ۱۰ شروع شد و حدود نیم ساعت مستقیماً و پی‌درپی تیراندازی شد و آنقدر تعداد شهدا و زخمی‌ها زیاد بود که خون آنها توسط ماشین آتش‌نشانی شسته شد. شخص من که بهدارچی بودم حدود ۳۰۰-۴۰۰ کفش خونی طبق دستور فرمانده به پادگان بردم.»
وی در پاسخ به این سوال که «شما چه عملیاتی را در روز ۱۷ شهریور انجام دادید؟» می‌نویسد: «وظیفه اصلی من کمک بهدارچی بود که صرفاً زخمی‌ها و شهدا را از خیابان‌ها به بیمارستان‌ها به پادگان می‌بردیم، ولی در آن روز تمام شهدا و زخمی‌ها را مردم به خانه‌هایشان بردند.»
وی درباره بی‌رحمی برخی افسران نظامی رژیم پهلوی در ۱۷ شهریور اینطور یاد می‌کند: «یک زن حامله‌ای که در پشت‌بام به شهادت رسیده بود توسط نیسانی به بیمارستان حمل می‌شد که توسط فرمانده گروهان جلوی نیسان را گرفتند و این شخص همانجا اقرار کرد که این زن را من هدف گلوله روی پشت‌بام قرار داده‌ام.»
امام خمینی حادثه ۱۷ شهریور را در شمار «ایام الله» نامیدند و همواره به ملت ایران توصیه می‌کردند که یادآور عظمت این واقعه و متذکر جانفشانی‌های ملت ایران در این روز باشند.
«۱۷ شهریور «مِنْ ایام الله» است، باید متذکر باشید. باید یادآوری کنید این «ایّام الله» را. چنانچه کردید؛ از یاد نباید برود این «ایّام الله» برای اینکه این ایامند که آدم سازند. این ایام است که جوان‌های ما را از عشرتکده‌ها بیرون می‌آورد به میدان جنگ می‌برد. این ایام الهی هست که ملت ما را بیدار می‌کند، و بیدار کرد. امر می‌کند: ذَکِّرْهُمْ بِایّامِ الله؛ «ایّام الله» را در ذکر مردم وارد کن.»
با قتل عام مردم توسط رژیم پهلوی در جمعه سیاه، این واقعه، سرآمد اخبار و اطلاعات به شمار می‌آمد به طوری که بازتاب این جنایت بزرگ، جهانی شد و نه تنها مطبوعات داخلی کشور بلکه رسانه‌های خارجی نیز به این مهم می‌پرداختند. رسانه‌های داخلی که تحت کنترل رژیم پهلوی بودند به صورت مختصر و تحریف شده به این حادثه پرداختند. (تاریخ شفاهی قیام هفده شهریور؛ صص ۹۳، ۱۱۴ - ۱۰۹)، ولی بازتاب جهانی آن گسترده بود و در داخل کشور نیز مردم از طریق ارتباطات مردمی ابعاد فاجعه را برای همگان روشن کردند.
این فاجعه خونین در روزنامه‌ها، رادیو و تلویزیون‌های کشورهای اروپایی با واکنش‌های شدیدی همراه بود. به طوری که به مناسبت این روز، راهپیمایی‌های بزرگی در پاریس و آلمان علیه رژیم پهلوی برگزار شد. در لندن هم تعدادی از دانشجویان در ادارات سازمان ملل اعتصاب غذا کردند. نشریات کشورهای اروپایی از این کشتار به عنوان سپتامبر سیاه و ۸ سپتامبر خونین یاد کردند.
درخصوص تعداد کشته شدگان تظاهرات ۱۷ شهریور آمار مختلفی وجود دارد. فرمانداری نظامی تهران معتقد بود ۸۷ کشته و ۲۰۵ مجروح از این تظاهرات به جا مانده است. اما مخالفان حکومت اعلام کردند که در این روز بیش از ۴۰۰۰ نفر کشته شده‌اند. میشل فوکو فیلسوف فرانسوی که برای پوشش دادن رویدادهای انقلاب در یک روزنامه ایتالیایی به محل حوادث رفته بود مدعی شد که ۴۰۰۰ تن در این روز هدف گلوله قرار گرفته‌اند.
از ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ در تاریخ انقلاب اسلامی با عنوان جمعه سیاه نام می‌برند روزی که ننگ آن تا ابد بر پیشانی خاندان پهلوی ثبت خواهد شد و هیچ گاه نیز از یاد‌ها نخواهد رفت.
باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی دفاعی امنیتیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: 17 شهریور رژیم پهلوی انقلاب اسلامی بیمارستان ها رژیم پهلوی میدان ژاله خیابان ها ۱۷ شهریور ام الله
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۳۷۷۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اژه‌ای: در زمینه امور فرهنگی نباید فقط نیروی انتظامی در کف خیابان کار کند
آفتاب‌‌نیوز :
حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای طی سخنانی در جلسه شورای اداری استان هرمزگان، اظهار کرد: نسبت به سفر قبلی خود به استان هرمزگان در اسفند ۱۴۰۰ شاهد هستم که این استان به لحاظ شاخص‌های مشخصی از جهات گوناگون پیشرفت‌های محسوسی داشته است. به طور مشخص وضعیت بنادر، گمرکات و انبار‌های اموال تملیکی استان هرمزگان همچون سایر مناطق کشور به طرز چشمگیری بهبود یافته است؛ البته همچنان نواقص و کاستی‌هایی در این حوزه وجود دارد که باید برای رفع آنها اقدامات عاجلی را در دستور کار قرار دهیم.
رئیس عدلیه بیان داشت: ما مسئولان باید با روحیه جهادی و حضور میدانی و تعریف شده و هدفمند در میان مردم، پیوسته دغدغه رفع مشکلات آنها را داشته باشیم. با صرف در اتاق نشستن و دریافت گزارشات نمی‌توانیم مسائل و مشکلات مردم را به طور کامل درک کنیم. البته هدف ما از حضور بدون واسطه در میان مردم و شنیدن مستقیم مشکلات و مسائل آنها، کار تبلیغاتی نیست که اگر چنین باشد قدام ما برکت ندارد و کاری جلو نمی‌رود.
به گزارش مرکز رسانه قوه قضاییه، حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای، گفت: مشارکت مردم در امر مهم جهش تولید که شعار و هدف اساسی سال است با حرف زدن محقق نمی‌شود بلکه باید زمینه‌ها و بستر‌های مشارکت مردم در جهش تولید را فراهم کنیم؛ در این رابطه دولت باید از تصدیگری خود بکاهد و بر حمایتگری و نظارت خود بیفزاید.
رئیس دستگاه قضا بیان داشت: طی مدت اخیر اتفاقاتی در صحنه جهانی و منطقه‌ای رخ داد که به واسطه آن اتفاقات، جایگاه نظام جمهوری اسلامی در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای ارتقاء محسوسی پیدا کرد و بر بازدارندگی و عزت و شوکت نظام ما در منطقه و دنیا افزوده شد؛ بر همین اساس باید از این فرصت پیش آمده بهره بگیریم و ارتباطات وثیق و تعریف شده خود را با کشورهای منطقه‌ای و غیر منطقه‌ای توسعه و عمق ببخشیم.
رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: مردم ما شایسته خدمت بیشتر هستند، امروز این مردم در زمینه‌های مختلف معیشتی و تامین مسکن و برخی امور فرهنگی با مسائل و مشکلاتی مواجه هستند؛ همه ما مسئولان و کارگزاران برای رفع این مسائل و مشکلات باید نهایت تلاش خود را به کار بگیریم.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای، اظهار کرد: موضوعات فرهنگی، اقتصادی و امنیتی بر یکدیگر تاثیر و تأثر دارند؛ توجه به امور فرهنگی از اولویت‌های مهم است؛ در این زمینه نباید فقط نیروی انتظامی در کف خیابان کار کند بلکه همه دستگاه‌ها حتی شهرداری‌ها و بخشداری‌ها و وزارتخانه‌های مختلف باید به امور فرهنگی توجه کنند.
رئیس عدلیه گفت: امروز دشمن اخلاق و فرهنگ و آموزه‌های دینی و اسلامی ما را هدف گرفته است لذا اگر به مقوله فرهنگی توجه نکنیم ممکن است تبعات این امر به مقولات امنیتی نیز سرایت کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای بیان داشت: امروز قاچاق یکی از مشکلات کشور است؛ ما از یک طرف در مقوله بنزین با ناترازی در تولید و مصرف مواجهیم و از طرفی دیگر در کشور ما بنزین و گازوئیل قاچاق می‌شود. باید تلاش کنیم این مشکل را رفع کنیم.
رئیس قوه قضاییه خاطرنشان کرد: امروز نیرو‌های مسلح ما به پیشرفت‌های چشمگیر و بزرگی نائل شده‌اند و نکته قابل تامل آنکه این پیشرفت‌های چشمگیر در زمان تحریم‌ها صورت گرفته است.
حال موضوع این است که آیا ما در عرصه‌های دیگر نظیر خودروسازی نیز نمی‌توانیم به پیشرفت‌هایی همچون پیشرفت‌های چشمگیر عرصه دفاعی نائل بیاییم.
پیش از سخنان رئیس قوه قضاییه دوستی استاندار هرمزگان ضمن قدردانی از پیگیری‌های صورت گرفته از سوی دستگاه قضایی در خصوص عمده‌ترین مسائل این استان به ویژه در حوزه تجارت اظهار کرد: اقدامات دادگستری استان هرمزگان طی دو سال اخیر به ویژه در حوزه‌هایی نظیر مقابله با قاچاق سوخت، ساماندهی وضعیت گمرک و اموال تملیکی، مقابله با زمین‌خواری و همچنین صدور اسناد اراضی ملی و زراعی، اقدامات شایان توجهی بوده است.
وی در ادامه بیان داشت: ما در استانداری هرمزگان امور خود را در چهار حوزه مبنایی عمران و زیرساخت، اقتصادی، مردمی‌سازی اقتصاد و مردم‌یاری به پیش می‌بریم.
استاندار هرمزگان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به وجود چالش آب در این استان، گفت: پیش از استقرار دولت سیزدهم به ۴۰۰ روستای استان هرمزگان با تانکر آبرسانی می‌شد که در حال حاضر این رقم به ۱۵۰ روستا رسیده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین «عبادی‌زاده» نماینده، ولی فقیه در استان هرمزگان ضمن قدردانی از سفر بدون تشریفات رئیس قوه قضاییه به این استان، به بیان برخی مشکلات و چالش‌های مردم هرمزگان در حوزه‌های مربوط به اراضی و قاچاق سوخت پرداخت.
«آشوری» رئیس مجمع نمایندگان استان هرمزگان در مجلس شورای اسلامی با تقدیر از روند مستمر بازدید‌های میدانی رئیس دستگاه قضا اظهار کرد: انجام بازدید‌های میدانی و گفتگوی چهره به چهره با مردم و مسئولان، تا حد قابل توجهی در کاهش هزینه‌ها، جلوگیری از اتلاف منابع و تقویت سرمایه اجتماعی نظام، موثر خواهد بود.
«قویدل» مدیر کل آموزش و پرورش استان هرمزگان نیز در این جلسه ضمن ارائه گزارشی از وضعیت آموزشی این استان اظهار کرد: طی حدود دو سال و نیم گذشته، هزار و ۵۰۰ کلاس درس در مناطق مختلف استان هرمزگان به بهره‌برداری رسیده است.
«الماس‌نژاد» مدیر کل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان نیز در این جلسه با اشاره به همراهی و همگامی این اداره کل با دادگستری استان هرمزگان گفت: در حال حاضر و در نتیجه تلاش‌های صورت گرفته، استان هرمزگان دارای بیش از ۷۵ بندر با مساحتی بالغ بر دو هزار و ۴۰۰ هکتار هکتار است.
«مویدی» مدیر کل شیلات و جهاد کشاورزی استان هرمزگان نیز در این جلسه به ارائه گزارشی از وضعیت ۱۶۲ هزار هکتار اراضی کشاورزی این استان و چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی آن پرداخت.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند